Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid? 5 tips

Huur je als opdrachtgever een zelfstandige in, maar is de situatie vergelijkbaar met een normaal dienstverband? Dan is er mogelijk sprake van schijnzelfstandigheid. Het gevolg is dat je door de overheid wordt gezien als werkgever en dat je met terugwerkende kracht loonheffing moet betalen. Als zelfstandige loop je ook risico’s. Zo kun je onder andere je fiscale voordelen verliezen, omdat je bijvoorbeeld je urencriterium niet meer haalt.

Bij schijnzelfstandigheid, ook wel verkapt dienstverband of fictieve dienstbetrekking, noemt de zelfstandige zichzelf ZZP’er, maar is hij/zij in feite een werknemer. 

Wanneer is er sprake van schijnzelfstandigheid?

De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) beschrijft de regels omtrent de arbeidsrelatie die de ZZP’er en opdrachtgever met elkaar aangaan. In deze wet staat dat er sprake is van schijnzelfstandigheid wanneer aan de drie criteria van een arbeidsovereenkomst wordt voldaan:

• Persoonlijke arbeid: het werk wordt uitgevoerd door de betreffende persoon
• Loon: de betreffende persoon wordt betaald voor de werkzaamheden
• Werkgeversgezag: de opdrachtgever/werkgever bepaalt de aard van de werkzaamheden en heeft het recht om toezicht te houden op de werkzaamheden

Wanneer aan de drie criteria wordt voldaan, ontstaat er van rechtswege een dienstverband. Het maakt dus niet uit of je het zelf een ZZP-opdracht noemt. Het recht bepaalt dat er sprake is van loondienst.

Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid?

Over het algemeen voer je als zelfstandige de werkzaamheden persoonlijk uit en word je ervoor betaald. Dat betekent dat het criterium ‘gezag’ in de meeste gevallen bepaalt of er sprake is van schijnzelfstandigheid en dus loondienst. Wij geven je vijf tips hoe je schijnzelfstandigheid kunt voorkomen.

Tip 1: Laat de ZZP’er de aard van de werkzaamheden bepalen

Wanneer de opdrachtgever bepaalt wat de ZZP’er  moet doen, dan is er sprake van gezag. Om een gezagsverhouding te vermijden is het dus belangrijk dat de ZZP’er de aard van de werkzaamheden bepaalt. In de praktijk zou dat kunnen betekenen dat de opdrachtgever een probleem heeft en dat de ZZP’er dus bepaalt hoe dat probleem opgelost moet worden.

Tip 2: Geen leiding en toezicht

Als opdrachtgever moet je de ZZP’er zijn/haar vrije gang laten gaan. Wanneer de opdrachtgever de werktijden en locatie bepaalt, dan duidt dat op het houden van toezicht.

Tip 3: Maak gebruik van modelovereenkomsten

Wanneer je twijfelt of er sprake is van een schijnzelfstandigheid, kun je gebruik maken van een modelovereenkomst. Deze overeenkomst biedt op voorhand duidelijkheid en zekerheid over de gevolgen voor loonheffing. Achteraf kan dan getoetst worden of beide partijen zich aan de afspraken hebben gehouden. Als dat het geval blijkt te zijn dan hoeft de opdrachtgever geen loonheffingen in te houden en af te dragen.

Tip 4: Meerdere opdrachtgevers

Wanneer een ZZP’er meerdere opdrachtgevers heeft, dan is het minder waarschijnlijk dat er sprake is van loondienst. Als ZZP’er kan het dus nuttig zijn om minimaal drie opdrachtgevers per jaar te hebben. Als opdrachtgever kun je de ZZP’er stimuleren om ook ergens anders een opdracht aan te nemen.

Tip 5: Werk met opdrachten

Wanneer een ZZP’er continu voor één opdrachtgever werkt en maandelijks een standaard factuur stuurt, dan neigt dat naar een normaal dienstverband. Zorg er dus voor dat je werkt met opdrachten. Laat de ZZP’er een opdrachtbevestiging sturen en na afloop een factuur opmaken voor de betreffende opdracht.